मराठी विकिपीडिया

हिंग्लिश

मिश्र भाषा

हिंग्रजी हा भारतीय इंग्रजी आणि हिंदुस्थानी भाषेचा मिसळणीतून उद्भवलेली नवीन आणि आधुनिक भारतीय भाषा आहे. [१] [२] [३] [४] [५] तिचे नाव हिंदुस्थानी भाषा (उर्दू आणि हिन्दी यांचे एकत्रित संबोधन) आणि इंग्रजी च्या शब्दांची मिसळणीतून निर्मित झाले आहे. [६] [७]

इंग्रजीत हिंग्लिश हा शब्द पहिल्यांदा १९६७ मध्ये नोंदवला गेला हिंग्रजी भाषेसाठी इतर अनेक शब्द दिल्याप्रमाणे अस्तित्वात आहेत: हिंदीश (१९७२ पासून नोंदविलेला), हिंडलिश (१९८५), हेंग्लिश (१९९३) आणि हिनलिश (२०१३). [८]

१८ व्या शतकाच्या शेवटी, ईस्ट इंडिया कंपनीच्या वाढत्या वर्चस्वासह, ज्याला 'कंपनी राज' (शब्दशः, 'कंपनी शासन') देखील म्हणतात, भारतातील भाषा इंग्रजीच्या परदेशी घटकाच्या संपर्कात आल्या. वसाहतीत भारतात, इंग्रजी हे अधिकाराचे प्रतीक बनले आणि ख्रिश्चन धर्मासह ब्रिटीश संस्कृतीचा प्रसार करण्यासाठी एक शक्तीवान धुरीणत्वाचे साधन बनले. [९] ब्रिटीशांचे राजकीय वर्चस्व सामाजिक आणि व्यावसायिक भूमिकांमध्ये विस्तारले; याचा अर्थ असा होतो की कायदेशीर कार्यवाही, तसेच वैद्यक आणि विज्ञानातील अभ्यास इंग्रजीमध्ये आयोजित केले गेले.

त्यामुळे भारतीय मूळ रहिवाशांच्या समाजात इंग्रजीच्या प्रचारात रस निर्माण झाला. सुशिक्षित भारतीय किंवा 'तपकिरी साहेब', त्यांना शैक्षणिक क्षेत्रात सहभागी होण्याची आणि व्यावसायिक करिअरची इच्छा होती. राजा राममोहन रॉय, एक सामाजिक आणि शिक्षण सुधारक, यांनी समर्थन केले की मूळ भारतीयांच्या फायद्यासाठी आणि सूचनांसाठी इंग्रजी काही विशिष्ट ब्रिटीश सज्जनांनी भारतीयांना शिकवावी. [१०] ईस्ट इंडिया कंपनीच्या बोर्ड ऑफ कंट्रोलचे अध्यक्ष चार्ल्स ग्रँट यांनी इंग्रजी शिक्षणाला 'अंधाराचा उपचार' म्हणून विजेता केले, जेथे 'अंधार' म्हणजे 'हिंदू अज्ञान'. सनद कायदा १८१३ मध्ये मान्य झाला. कंपनीने मिशनरी कार्याला कायदेशीर मान्यता दिली, ज्यामध्ये इंग्रजी शिक्षणाचा समावेश आहे. [११] विसाव्या शतकाच्या प्रारंभी, इंग्रजांविरुद्धच्या भारतीय स्वातंत्र्यलढ्यात इंग्रजी ही एकात्मतेची भाषा बनली होती.

या मध्यांतरी, इंग्रजी ही जागतिक भाषा बनण्याच्या मार्गावर होती. विसाव्या शतकाच्या शेवटी भारतासह सत्तर देशांमध्ये इंग्रजीला विशेष दर्जा मिळाला होता. [१२] जगभरात, इंग्रजी आधुनिकीकरण आणि आंतरराष्ट्रीयीकरणाचे प्रतिनिधित्व करू लागले, अधिकाधिक नोकऱ्यांसाठी त्यात पायाभूत प्रवाह आवश्यक आहे. [१३] विशेषतः भारतामध्ये, भाषेला सामाजिक प्रतिष्ठा प्राप्त झाली, 'शिक्षणाच्या व्यतिरिक्त एक वर्ग', ज्यामुळे मूळ भारतीय किंवा दक्षिण आशियाई भाषिकांना द्विभाषिक होण्यास प्रवृत्त केले, घरी किंवा स्थानिक संदर्भात त्यांची मातृभाषा बोलली, पण शैक्षणिक किंवा कार्यालयीन वातावरणात इंग्रजीचे वातावरण. [१४]

अलिकडच्या वर्षांमध्ये, साक्षरता आणि संबद्धतेत वाढ झाल्यामुळे, भाषांची देवाणघेवाण नवीन उंचीवर पोहोचली आहे, विशेषतः वाढत्या ऑनलाइन अवगाहनामुळे. इंग्रजी ही इंटरनेटवर सर्वाधिक वापरली जाणारी भाषा आहे, आणि हे मूळ हिंदी आणि उर्दू भाषिक, विशेषतः तरुणांमध्ये हिंग्रजी ऑनलाइन वापरण्यासाठी आणखी प्रोत्साहन आहे. गूगल चे जीबोर्ड मोबाइल कीबोर्ड ॲप हिंग्रजीचा एक टायपिंग भाषा म्हणून एक पर्याय देते जेथे रोमन लिपीत हिंग्रजी वाक्य टाइप करता येते. २०२१ मध्ये, गूगल ने त्याच्या शोध इंजिनवर आणि गूगलपे ॲपवर हिंग्रजीसाठी समर्थन आणले. यात संपूर्ण अनुदेशन आणि त्यातील पर्याय हिंग्रजी भाषेत उपलब्ध आहेत [१५] [१६] [१७]

हिंग्रजी हे इंग्रजी आणि हिन्दुस्थानी भाषेची मिसळणी आणि रूपांतर अत्यंत आंतरकेंद्रित पद्धतीने केले जाते, म्हणूनच ते तरुणांमध्ये लोकप्रिय आहे. इतर गतिक भाषेच्या मिसळणीप्रमाणे, हिंग्रजीला आता 'स्वतःचे अस्तित्व आहे' असे मानले जाते. [१८]

हिंग्रजी हे पूर्वी अनौपचारिक संदर्भ आणि जाहिरातींपुरते मर्यादित असायची, पण आता ते विद्यापीठाच्या वर्गात, शासकीय कारभारात, आणि दैनंदिन जीवनातही वापरली जाते. [१९] [२०]

संगणकीय विश्लेषण संपादन

ब्लॉग, फेसबुक आणि ट्विटर सारख्या सामाजिक माध्यमांमध्ये हिंग्रजीच्या व्यापक वापरामुळे, संगणकाचा वापर करून हिंग्रजीचे विश्लेषण यांत्रिक भाषांतर (MT) आणि वाणी-ते-वाणी भाषांतर यासारख्या नैसर्गिक भाषा प्रक्रिया अनुदेशनांमध्ये महत्त्वाचे झाले आहे. [२१] [२२]

हिंग्रजी भाषेचे वापरकर्ते संपादन

उत्तर भारतातील शहरी, अर्ध-शहरी, आणि ग्रामीण भागांमध्ये हिंग्रजी अधिक सामान्यपणे ऐकले जाते. [२३] हिंग्रजी ही दक्षिण भारतीय आणि दक्षिण आशियाई लोकांकडून हिंदी किंवा उर्दू शिकण्याऐवजी सोपी आणि पर्यायी भाषा म्हणून देखील शिकली आणि बोलली जाते. [२४] [२५] [२६] भारतातील भाषिक गतिकतेतील संशोधन असे दर्शविते की इंग्रजीचा वापर वाढत असताना, शुद्ध इंग्रजी किंवा शुद्ध हिन्दी आणि उर्दूपेक्षा हिंग्रजी भाषेत अधिक लोक प्राविण्य आहेत. [२७] डेव्हिड क्रिस्टल, वेल्स विद्यापीठातील ब्रिटीश भाषाशास्त्रज्ञ, यांनी २००४ मध्ये अनुमान लावला की जगातील सुमारे ३५० दशलक्ष, हिंग्रजी भाषिकांची संख्या लवकरच मूळ इंग्रजी भाषिकांपेक्षाही अधिक असेल. [१]

हल्ली, भारतीय साहित्य बाजारपेठेत हिंग्रजी पुस्तक व त्यांच्या वाचकांची संख्या लक्षणीयपणे व झपाट्याने वाढत चालली आहे. हिंदी आणि उर्दूपेक्षा अधिक व्यावहारिक, अधिक श्रेष्ठ, फायदेशीर, आणि अधिक परिपूर्ण भाषा असल्यामुळे, मूळ हिंदी आणि उर्दू भाषक आता हिंदी आणि उर्दूऐवजी हिंग्रजी भाषा प्राधान्याने स्वीकारत आहेत. हिंग्रजीचे एक विलक्षण वैशिष्ट्य म्हणजे, इंग्रजी भाषेत नव्याने निर्मित केलेले किंवा इतर भाषेतून प्रेरित किंवा सामाविष्ट केलेले शब्द हिंग्रजी भाषेतही आपोआप सामाविष्ट होतात.

सांस्कृतिकृत हिंदी किंवा फारसी-अरबीकृत उर्दूला श्रेष्ठ पर्याय म्हणून भारतात आता शासकीय पातळीवर देखील हिंग्रजीचा स्वीकार वाढला आहे [२८] [२९] [३०]


ह्या लेखाचा/विभागाचा इंग्रजी किंवा अमराठी भाषेतून मराठी भाषेत भाषांतर करावयाचे बाकी आहे. अनुवाद करण्यास आपलाही सहयोग हवा आहे. ऑनलाईन शब्दकोश आणि इतर सहाय्या करिता भाषांतर प्रकल्पास भेट द्या.
कृपया, पुढील भाषांतर संकेतांचे पालन आवर्जून करा.


Hinglish, a blending of the words "Hindi" and "English", means to combine both languages in one sentence. This is more commonly seen in urban and semi-urban centers of the Hindi-speaking states of India, but is slowly spreading into rural and remote areas of these states via television, mobile phones and word of mouth, slowly achieving vernacular status. Many speakers do not realize that they are incorporating English words into Hindi sentences or Hindi words into English sentences. David Crystal, a British linguist at the University of Wales, projected in 2004 that at about 350 million, the world's Hinglish speakers may soon outnumber native English speakers.[३१]

Columnist Devyani Chaubal was the first author to use Hinglish in her work. Author Shobhaa De then began to use Hinglish elements in her books and columns in the Indian magazine Stardust. Other authors that have used Hinglish extensively in their novels are Salman Rushdie and Upamanyu Chatterjee.[३२]

In 2005, Baljinder Kaur Mahal (pen name BK Mahal) wrote a book called, The Queen's Hinglish: How to Speak Pukka published by Collins.

Hinglish is also affecting the English spoken in England, with the adaptation of words and expressions used by Indian immigrants and their offspring into colloquial English in England.[३३]

See also संपादन

Notes संपादन

  1. ^ a b Baldauf, Scott (2004-11-23). "A Hindi-English jumble, spoken by 350 million". Christian Science Monitor. ISSN 0882-7729. 2022-09-24 रोजी पाहिले. चुका उधृत करा: अवैध <ref> tag; नाव "CSM" वेगवेगळ्या मजकूराशी अनेकदा जोडलेले आहे
  2. ^ "Hindi, Hinglish: Head to Head". read.dukeupress.edu. 2023-10-29 रोजी पाहिले.
  3. ^ Salwathura, A. N. "Evolutionary development of ‘hinglish’language within the indian sub-continent." International Journal of Research-GRANTHAALAYAH. Vol. 8. No. 11. Granthaalayah Publications and Printers, 2020. 41-48.
  4. ^ Vanita, Ruth (2009-04-01). "Eloquent Parrots; Mixed Language and the Examples of Hinglish and Rekhti". International Institute for Asian Studies Newsletter (50): 16–17.
  5. ^ Singh, Rajendra (1985-01-01). "Modern Hindustani and Formal and Social Aspects of Language Contact". ITL - International Journal of Applied Linguistics (इंग्रजी भाषेत). 70 (1): 33–60. doi:10.1075/itl.70.02sin. ISSN 0019-0829.
  6. ^ Daniyal, Shoaib. "The rise of Hinglish: How the media created a new lingua franca for India's elites". Scroll.in (इंग्रजी भाषेत). 2022-09-24 रोजी पाहिले.
  7. ^ Coughlan, Sean (2006-11-08). "It's Hinglish, innit?". BBC News Magazine (इंग्रजी भाषेत). 2022-09-24 रोजी पाहिले.
  8. ^ चुका उधृत करा: <ref> चुकीचा कोड; Lambert, James 2018 नावाने दिलेल्या संदर्भांमध्ये काहीही माहिती नाही
  9. ^ Mukherjee, Alok (18 October 2009). This Gift of English. Orient Blackswan Pvt. Ltd. p. 175. ISBN 978-8125036012.
  10. ^ Braj Kachru (1986). The Alchemy of English: The Spread, Functions, and Models of Non-native Englishes. The University of Illinois Press. p. 7. ISBN 9780252061721.
  11. ^ Mukherjee, Alok (18 October 2009). This Gift of English. Orient Blackswan Pvt. Ltd. pp. 114–116. ISBN 978-8125036012.
  12. ^ Crystal, David (1 March 1997). English as a Global Language. Cambridge University Press. pp. 1–2.
  13. ^ Power, Carla (3 March 2005). "Not the Queen's English". Newsweek.
  14. ^ Braj Kachru (1986). The Alchemy of English: The Spread, Functions, and Models of Non-native Englishes. The University of Illinois Press. p. 1. ISBN 9780252061721.
  15. ^ "Google Pay Hinglish? Yes, it exists! Here's how to enable it on iPhones and Android devices". HT Tech (इंग्रजी भाषेत). 2022-06-04. 2022-08-23 रोजी पाहिले.
  16. ^ "Google users will soon be able to interact in Hinglish". The Times of India (इंग्रजी भाषेत). November 19, 2021. 2022-09-24 रोजी पाहिले.
  17. ^ "Google for India 2021: Stepping up product focus to drive digital inclusion in India". Google (इंग्रजी भाषेत). 2021-11-18. 2022-09-24 रोजी पाहिले.
  18. ^ Agnihotri, Ramakant (18 October 2009). Indian English. Palgrave Macmillan. p. 212. ISBN 9780230220393.
  19. ^ Mishra, B. K. (December 22, 2014). "'Hinglish' rules the university classrooms". The Times of India (इंग्रजी भाषेत). 2022-09-24 रोजी पाहिले.
  20. ^ Shukla, Ashutosh (31 May 2018). "Has Hinglish arrived? MP allows it in exams". The Times of India (इंग्रजी भाषेत). 2022-09-24 रोजी पाहिले.
  21. ^ Das, Amitava; Gambäck, Björn (2015). "Code-Mixing in Social Media Text: The Last Language Identification Frontier?". 41-64. ISSN 1965-0906.
  22. ^ Bali, Kalika; Sharma, Jatin; Choudhury, Monojit; Vyas, Yogarshi (October 2014). ""I am borrowing ya mixing ?" An Analysis of English-Hindi Code Mixing in Facebook". Proceedings of the First Workshop on Computational Approaches to Code Switching. Doha, Qatar: Association for Computational Linguistics: 116–126. doi:10.3115/v1/W14-3914.
  23. ^ Thakur, Saroj; Dutta, Kamlesh; Thakur, Aushima (2007). Davis, Graeme; Bernhardt, Karl (eds.). "Hinglish: Code switching, code mixing and indigenization in multilingual environment". Lingua et Linguistica. Journal of Language and Linguistics. 1 (2): 112–6. ISBN 978-1-84799-129-4.
  24. ^ Shanker, Sadhna. "Meanwhile: A mix of Hindi, English and 350 million speakers". The New York Times.
  25. ^ Kothari, Rita; Snell, Rupert (2011). Chutnefying English: The Phenomenon of Hinglish (इंग्रजी भाषेत). Penguin Books India. ISBN 978-0-14-341639-5.
  26. ^ Ganesan Ram, Sharmila (7 May 2017). "Hinglish gets the most laughs, say Mumbai's standup comics". The Times of India (इंग्रजी भाषेत). 2022-09-24 रोजी पाहिले.
  27. ^ Vineeta Chand (11 February 2016). "The rise and rise of Hinglish". The Conversation.
  28. ^ "Hinglish is official". The Times of India. 2011-10-14. ISSN 0971-8257. 2023-11-14 रोजी पाहिले.
  29. ^ Narayanaswami, Plain Speaking | V. R. (2011-10-25). "Hinglish gains respectability". mint (इंग्रजी भाषेत). 2023-11-14 रोजी पाहिले.
  30. ^ "Government will now prefer 'hinglish' words over Hindi translation-India News". Firstpost (इंग्रजी भाषेत). 2011-12-05. 2023-11-14 रोजी पाहिले.
  31. ^ Scott Baldauf. "A Hindi-English jumble, spoken by 350 million".
  32. ^ Kasbekar, Asha. Pop culture India!. p. 93.
  33. ^ *Sean Coughlan. "It's Hinglish, innit?".

References संपादन

बाह्य दुवे संपादन

साचा:English dialects by continent

"https://mr.wikipedia.org/w/index.php?title=हिंग्लिश&oldid=2404477" पासून हुडकले