शाह शुजा

**शाह शुजा**
	Prince of the Mughal Empire/Governor of Bengal
	माध्यमे अपभारण करा
	विकिपीडिया
स्थानिक भाषेतील नाव	شاه‌شجاع
जन्म तारीख	जून २३, इ.स. १६१६; अजमेर
मृत्यू तारीख	फेब्रुवारी ७, इ.स. १६६१; Mrauk U
व्यवसाय	qadi;
उत्कृष्ट पदवी	prince;
कुटुंब	Timurid Empire; Mughal dynasty;
वडील	शाह जहान;
आई	मुमताज महल;
भावंडे	जहाँआरा बेगम; रोशनआरा बेगम; Gauhar Ara Begum; मुराद बक्ष; दारा शिकोह; औरंगजेब;
अधिकार नियंत्रण
	Q1645415; व्हीआयएएफ ओळखण: 8146030485435860561; जीएनडी ओळखण: 109588798X
	रिसोनेंटेर; पेटस्केन; सखोलीया; ओपनस्ट्रीट मॅप; शोधक साधन; चित्रित शोध;

मिर्झा शाह शुजा (२३ जून १६१६ – ७ फेब्रुवारी १६६१) हा मुघल सम्राट शाहजहान आणि सम्राज्ञी मुमताज महल यांचा दुसरा मुलगा होता. ते बंगाल आणि ओडिशाचे राज्यपाल होते आणि त्यांची राजधानी आजच्या बांगलादेशातील ढाका येथे होती.

शाह शुजाचा जन्म २३ जून १६१६ रोजी अजमेर येथे झाला. तो मुघल सम्राट शाहजहान आणि त्याची राणी मुमताज महल यांचा दुसरा मुलगा आणि चौथे आपत्य होते. शाहजहानची सावत्र आई, सम्राज्ञी नूरजहाँने राजकुमार शाह शुजाला त्याच्या जन्मानंतर दत्तक घेतले. उच्च पद, राजकीय दबदबा आणि जहांगीरचा तिच्याबद्दल असलेला स्नेह यामुळे तिला ही नवीन जबाबदारी देण्यात आली. सम्राज्ञीसाठी देखील हा सन्मान होता कारण शुजा हे त्याचे आजोबा सम्राट जहांगीर यांचे खास आवडते होते.^[१]

शुजाच्या भावंडांमध्ये मोठी बहीण जहाँआरा बेगम, दारा शिकोह, रोशनरा बेगम, औरंगजेब, मुराद बक्श, गौहारा बेगम आणि इतर होत्या. त्याला तीन मुलगे होते - सुलतान झैन-उल-दीन (बोन सुलतान किंवा सुलतान बंग), बुलंद अख्तर आणि जैनुल अबीदिन; आणि चार मुली - गुलरुख बानू, रोशनरा बेगम आणि अमिना बेगम.^[२]

शाह शुजाने पहिला विवाह रुस्तम मिर्झा (मुराद मिर्झा यांचा मुलगा आणि अकबराचा नातू) यांची मुलगी बिल्कीस बानो बेगम हिच्याशी ५ मार्च १६३३ रोजी केला.^[३] पुढच्या वर्षी तिने एका मुलीला जन्म दिला आणि बाळंतपणातच तिचा मृत्यू झाला. तिला बुरहानपूर येथे खरबुजा महल नावाच्या वेगळ्या समाधीमध्ये पुरण्यात आले.^[४] शाहजहानने तिच्या मुलीचे नाव दिलपझीर बानो बेगम ठेवले,^[५] जी लहानपणीच मरण पावली.

आपल्या पहिल्या पत्नीच्या मृत्यूनंतर, त्याने शाहजहानच्या कारकिर्दीत बंगालचा दुसरा गव्हर्नर आझम खान यांची मुलगी,^[६] पियारी बानो बेगम हिच्याशी विवाह केला.^[७]^[८] ती दोन मुलगे आणि तीन मुलींची आई होती.^[९] १६६१ मध्ये शुजाची हत्या झाली. त्याच्या मुलांना ठार मारण्यात आले. पियारी बानो बेगम आणि त्यांच्या दोन मुलींनी आत्महत्या केली. उरलेली मुलगी, अमिना बानू बेगम हिला राजवाड्यात आणण्यात आले, जिथे दुःखामुळे तिचा लवकर मृत्यू झाला.^[१०]^[११] दुसऱ्या स्रोतानुसार, शुजाच्या मुलींपैकी एकाचा विवाह राजा सांडा थुधम्माशी झाला होता. एक वर्षानंतर, त्याने एक कट रचला आणि त्या सर्वांना उपासमारीने मरण पावले, जेव्हा त्याची पत्नी स्वतःच गर्भधारणेच्या प्रगत अवस्थेत होती.^[१२]

शुजाची तिसरी पत्नी किश्तवाडचा राजा तामसेन यांची मुलगी होती.^[१३] त्या शहजादा बुलंद अख्तर यांच्या आई होत्या, त्यांचा जन्म ऑगस्ट १६४५ मध्ये झाला होता.^[१४]

संदर्भ संपादन

^ Findly, Ellison Banks (1993). Nur Jahan, empress of Mughal India. New York: Oxford University Press. p. 98. ISBN 978-0-19-536060-8.
^ Stanley Lane-Pool, 1971, Aurangzeb, vol.1.
^ Mukherjee, Soma (2001). Royal Mughal Ladies and Their Contributions. Gyan Books. p. 106. ISBN 978-8-121-20760-7.
^ Haidar, Navina Najat; Sardar, Marika (April 13, 2015). Sultans of Deccan India, 1500–1700: Opulence and Fantasy. Metropolitan Museum of Art. pp. 285. ISBN 978-0-300-21110-8.
^ Jain, Simi (2003). Encyclopaedia of Indian Women Through the Ages: The middle ages. Gyan Publishing House. p. 73. ISBN 978-8-178-35173-5.
^ Kr Singh, Nagendra (2001). Encyclopaedia of women biography: India, Pakistan, Bangladesh, Volume 3. A.P.H. Pub. Corp. p. 51. ISBN 978-8-176-48264-6.
^ Journal of the Pakistan Historical Society - Volumes 1-2. Pakistan Historical Society. 1953. p. 338.
^ Abdul Karim (1993). History of Bengal: The Reigns of Shah Jahan and Aurangzib. Institute of Bangladesh Studies, University of Rajshahi, 1995 - Bengal (India). p. 363.
^ Singh, Nagendra Kr (2001). Encyclopaedia of Muslim Biography: Muh-R. A.P.H. Pub. Corp. p. 402. ISBN 978-8-176-48234-9.
^ Phayre, Arthur P. (June 17, 2013). History of Burma: From the Earliest Time to the End of the First War with British India. Routledge. pp. 178–9. ISBN 978-1-136-39841-4.
^ Journal of the Asiatic Society of Pakistan. Asiatic Society of Pakistan. 1967. p. 251.
^ Rap, Edward James; Heg, Sir Wolseley; Burn, Sir Richard (1928). The Cambridge History of India, Volume 3. CUP Archive. p. 481.
^ Hangloo, Rattan Lal (January 1, 2000). The State in Medieval Kashmir. Manohar. p. 130.
^ Khan, Inayat; Begley, Wayne Edison (1990). The Shah Jahan name of 'Inayat Khan: an abridged history of the Mughal Emperor Shah Jahan, compiled by his royal librarian: the nineteenth-century manuscript translation of A.R. Fuller (British Library, add. 30,777). Oxford University Press. p. 327.

[1] Findly, Ellison Banks (1993). Nur Jahan, empress of Mughal India. New York: Oxford University Press. p. 98. ISBN 978-0-19-536060-8.

[2] Stanley Lane-Pool, 1971, Aurangzeb, vol.1.

[3] Mukherjee, Soma (2001). Royal Mughal Ladies and Their Contributions. Gyan Books. p. 106. ISBN 978-8-121-20760-7.

[4] Haidar, Navina Najat; Sardar, Marika (April 13, 2015). Sultans of Deccan India, 1500–1700: Opulence and Fantasy. Metropolitan Museum of Art. pp. 285. ISBN 978-0-300-21110-8.

[5] Jain, Simi (2003). Encyclopaedia of Indian Women Through the Ages: The middle ages. Gyan Publishing House. p. 73. ISBN 978-8-178-35173-5.

[6] Kr Singh, Nagendra (2001). Encyclopaedia of women biography: India, Pakistan, Bangladesh, Volume 3. A.P.H. Pub. Corp. p. 51. ISBN 978-8-176-48264-6.

[7] Journal of the Pakistan Historical Society - Volumes 1-2. Pakistan Historical Society. 1953. p. 338.

[8] Abdul Karim (1993). History of Bengal: The Reigns of Shah Jahan and Aurangzib. Institute of Bangladesh Studies, University of Rajshahi, 1995 - Bengal (India). p. 363.

[9] Singh, Nagendra Kr (2001). Encyclopaedia of Muslim Biography: Muh-R. A.P.H. Pub. Corp. p. 402. ISBN 978-8-176-48234-9.

[10] Phayre, Arthur P. (June 17, 2013). History of Burma: From the Earliest Time to the End of the First War with British India. Routledge. pp. 178–9. ISBN 978-1-136-39841-4.

[11] Journal of the Asiatic Society of Pakistan. Asiatic Society of Pakistan. 1967. p. 251.

[12] Rap, Edward James; Heg, Sir Wolseley; Burn, Sir Richard (1928). The Cambridge History of India, Volume 3. CUP Archive. p. 481.

[13] Hangloo, Rattan Lal (January 1, 2000). The State in Medieval Kashmir. Manohar. p. 130.

[14] Khan, Inayat; Begley, Wayne Edison (1990). The Shah Jahan name of 'Inayat Khan: an abridged history of the Mughal Emperor Shah Jahan, compiled by his royal librarian: the nineteenth-century manuscript translation of A.R. Fuller (British Library, add. 30,777). Oxford University Press. p. 327.

[१]

[२]

[३]

[४]

[५]

[६]

[७]

[८]

[९]

[१०]

[११]

[१२]

[१३]

[१४]