[[सूर्य]] हा बारा राशींमधुनराशींमधून प्रवास करत कालचक्राचे एक वर्ष पूर्ण करतो., त्यास सुमारे ३६५ दिवस, ५ तास ४८ मिनिटे आणि साडे४७ सेकंद लागतात. त्या काळात इंग्रजी(ग्रेगरी) कॅलेंडरवरचे बारा महिने पूर्ण होतात. मात्र, चंद्राच्या पृथ्वीभोवती फिरण्यावर आधारलेले १२ हिंदू चांद्र मास हे(महिने) मात्र ३५४ दिवसातच म्हणजे ११ दिवस आधीच पूर्ण होतात.महाराष्ट्रात महाराष्ट्र. गुजराथ, आंध्रप्रदेश आणि कर्नाटकातील चांद्र मास हे अमान्त (अमावस्येला संपणारे) असतात. उत्तरेला ते पौर्णिमान्त असतात. ज्या हिंदू मासात सूर्य एकाही राशीचे संक्रमण करीत नाही,(राशी बदलीतबदलत नाही)तो '''अधिक मास''' होय. सौर मास व चांद्र मास यांची सांगड घालण्यासाठी व या अकरा दिवसांचा फरक भरुन काढण्यासाठी [[हिंदू पंचांग|पंचांगात]] अधिक मासाचे व क्षय मासाचेमासाची प्रयोजनयोजना करण्यात आलेलेआलेली आहे.हा तीन वर्षातवर्षांत होणारा ३३ दिवसांचा फरक [[क्षय मास]] ववा अधिक मास टाकुनटाकून, ही कालगणना सुनियोजितसूर्याधारित केलीसौर जातेवर्षाशी जुळवून घेण्यात येते..
चैत्रापासून आश्विन महिन्यांपर्यंतच्या कोणताही एक महिना अधिक मास म्हणून येऊ शकतो. क्वचित फाल्गुन महिन्यातही अधिक मास येतो, पण कार्तिक, मार्गशीर्ष, पौष आणि माघ या महिन्यांत अधिक मास कधीही येत नाही. त्या वर्षी एकाच नावाचे दोन चांद्रमहिने असतात, अगोदरचा अधिक महिना आणि नंतर लगेच येणारा महिना हा निजमास.
केव्हाकेव्हा एकाच चांद्रमासात सूर्याच्या दोन संक्रांती येतात, म्हणजे सूर्य दोनदा रास बदलतो. अशा वेळी क्षयमास येतो.
===वेगवेगळी नावे===
या अधिक मासास, पुरुषोत्तम मास, मल मास, संसर्प मास असेही म्हणतात.
===पौराणिक कथा===
या मासात मंगल कार्ये, काम्य व्रते इत्यादींचा त्याग करतात. त्यामुळे या मासास इहलोकात अनेक निर्भत्सनेला सामोरे जावे लागले. त्यामुळे व्यथित होउन तो मास वैकुठातवैकंठात [[विष्णु|विष्णुकडेविश्णूकडे]] आपले गार्‍हाणे घेउन गेला. विष्णुनेविष्णूने त्यास गोकुळात [[श्रीकृष्ण|कृष्णाकडे]] पाठविले. तो कृष्णास शरण गेला. कृष्णाने त्याचेत्या मासाचे नाव बदलुनबदलून 'पुरुषोत्तम मास' असे ठेविले. या मासात जे श्रद्धाश्रद्धाभक्तियुक्त भक्तियुक्त राहुनराहून उपासना, कर्मे, व्रते व दाने करतील त्यांना पुण्य मिळेल असेही त्यास वचन दिले.
