व्यक्तिगत दृष्टि नेदृष्टिकोनातून विवाह हा पति-पत्नी तीलपत्नींतील मैत्री आणि 'साझेदारी'भागीदारी आहे. दोघांचेहीसुखवैवाहिक जीवनातून दोघांच्याही सुखासाठी, विकासविकासासाठी आणि पूर्णतेसाठीपूर्णत्वासाठी आवश्यक सेवा, सहयोगसहयोगाची, प्रेम आणिप्रेमाची, निःस्वार्थ त्यागाची व अनेक गुणांची शिकवण वैवाहिक जीवनातून मिळते. नर-नारी यांचीयांच्या अनेक आकांक्षा विवाहविवाहाद्वारे आणि संतती-प्राप्ति द्वारे पूर्ण होतेहोतात. त्यांना याचे समाधान असते की ते जरी जगात नसले, तरी त्यांची संतती त्यांचे नाव आणि कुळाची परंपरा अक्षुण्ण राखेल आणियाची त्यांच्यात्यांना संपत्तिखात्री चीअसते. उत्तराधिकारिणीआपली संतती आपल्या संपत्तीची उत्तराधिकारी राहील तसेच वृद्धावस्थेत आपल्याला त्यांना आधार देईल.हिंदूयाची समाजत्यांना मध्येखात्री वैदिक युगापासून हे विश्वास प्रचलित आहे कीअसते. पत्नी मनुष्याचा निम्मा अंश आहे., मनुष्यअसे तेव्हाहिंदू पर्यंतसमाजामध्ये अपूर्णवैदिक युगापासून असा विश्वास प्रचलित आहे. जेव्हामनुष्य पर्यंतजोपर्यंत तो पत्नी प्राप्त करून संतती उत्पन्न करत नाही. तो पर्यंत तो अपूर्ण आहे (श.शतपथ ब्रा.ब्राह्मण, ५। २। १। १०)। पुरुष प्रकृतीच्या विना आणि शिव शक्तिच्याशक्तीच्या विना अपूर्ण आहे, असे .वैदिक वाङ्मयात सांगितले आहे.
विवाह एक धार्मिक संबंध आहे. प्राचीन यूनान, रोम, भारत इत्यादी सर्व सभ्यसुसंस्कृत देशात विवाह लाविवाहाला धार्मिक बंधन एवंतसेच कर्तव्य समझलेसमजले जाते. वैदिक युगात यज्ञ करनेकरणे प्रत्येक व्यक्ति साठीव्यक्तीसाठी अनिवार्य होते, परंतु यज्ञ पत्नीशिवाय पूर्ण नाही होत नाही असे समझलेसमजले जात होते म्हणून विवाह सगळ्यांना धार्मिक दृष्टि नेदृष्टीने आवश्यक होता. पत्नी शब्दचाशब्दाचा अर्थच यज्ञात बरोबरी नेबरोबरीने बसणारी स्त्री आहे(??). श्री रामचाश्रीरामाचा अश्वमेध यज्ञ पत्नी विनापत्नीविना पूर्ण झाला नाही, म्हणून त्यांनात्याला सीताची प्रतिमा स्थापित करावी लागली. याज्ञवल्क्य (१। ८९) ने एका पत्नीची मृत्यू झाल्यावर यज्ञकार्य चालवण्यासाठी लगेच दूसरीदुसरी पत्नी आणण्याचे आदेश दिले आहे. पितरांच्या आत्मा चेआत्म्याचा उद्धार पुत्राच्या पिंडदानपिंडदानाने आणि तर्पण ने चीतर्पणानेच होते, या धार्मिक विश्वासाने पण विवाहलाविवाहाला हिंदू समाजामध्ये धार्मिक कर्तव्य सांगितले आहे.
