"चातक" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

साधारण ३३ सेमी आगाराचाआकारमानाचा हा पक्षी पावसाळ्यात भारतात स्थलांतरित होतो.

प्राचीन आख्यायिकांवर आधारलेल्या भारतीय कवितांमध्ये याचे वैशिष्ट्य, म्हणजे फक्त पावसाच्याच पाण्याच्या थेंबावर तहान भागवणारा पक्षी असे सांगितलेले असते. अर्थात ही एक कविकल्पना आहे. इतर पक्ष्यांप्रमाणेच चातकही जमिनीवर साठलेले पाणीसुद्धा पितो.

काळ्यापांढरयाकाळ्यापांढऱ्या चातक पक्ष्याच्या डोक्यावर काळा तुरा असतो. हा भर पावसात म्हणजेच साधारण जून-सप्टेबरमध्ये दिसणारा पक्षी आहे. ’पियू पियू ‘ अशा आवाजात वरुणराजाला आळवणारा चातक कोकिळेच्या परिवारात गणला जातो. आणि हो.. म्हणूनच आपली अंडी दुसऱ्या पक्ष्याच्या घरट्यात घालण्याची कला यालाही अवगत असते.

साळुंकीच्या आकाराचा चातक जेव्हा उडू लागतो तेव्हा त्याच्या पंखांवर रुपया एवढेरुपयाएवढे पांढरे ठिपके स्पष्ट दिसतात. आपल्या देशात चातकाच्या दोन उपजाती आहे. उत्तर भारतात दिसणारी एक जात फक्त पावसाळ्यात दिसते. चातकी (मादी) तिची अंडी सातभाईच्या घरट्यात घालते. विणीच्या हंगामात सातभाईच्या अंडी जमिनीवर पडून फुटलेली आढळतात. हे काम चातकाचंचातकीचे असतंअसते. ती स्वत:चंचे अंड सातभाईच्या घरट्यात घालण्यापूर्वी सातभाईचसातभाईचे एक अंडअंडे चोचीत उचलून घरट्याबाहेर फेकून दिल जातंफेकते. त्यामुळे अंड्याच्या संख्येच्या बदलाचा प्रश्न उद्भभवत नाही.चातकीचं अंडचातकीचे सारख्याचअंडे रंगाचंरंगाने असतंसातभाईच्या अंड्यासारखेच दिसते.

दोस्ती करूयाकरू या पक्ष्याशी :(किरण पुरंदरे)