"गंगा नदी" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक
Content deleted Content added
गंगा नदी भारतातून पाच राज्यां मधून वाहत जाते. |
No edit summary |
||
ओळ १८:
| तळटिपा =
}}
'''गंगा नदी''' ही [[दक्षिण आशिया]]तील [[भारत]] व [[बांगलादेश]] या दोन देशातून वाहणारी एक
[[हिंदू]] धर्मात गंगा नदीला सर्वात पवित्र मानले आहे. गंगेला माता म्हटले गेले आहे. लक्षावधी भारतीयांची गंगा नदी ही जीवनदायिनी आहे. भारतातील पाटलीपुत्र ([[पाटणा]]), [[कनोज]], [[कौशांबी]], [[काशी]], [[प्रयाग]], [[मुर्शिदाबाद]], [[मुंगेर]], [[कांपिल्य]], [[बेहरामपूर]], [[कलकत्ता]], इ. प्राचीन, ऐतिहासिक व आधुनिक नगरे गंगेच्या किनारी वसली आहेत.
ओळ २४:
[[चित्र:Ravi Varma-Descent of Ganga.jpg|इवलेसे|उजवे|राजा रवी वर्मा यांनी काढलेले 'गंगा अवतरणाचे चित्र']]
अठराव्या शतकाच्या अखेरपर्यंत गंगा नदी बंगालच्या उपसागरास मिळत होती तर [[ब्रह्मपुत्रा नदी]] काही किलोमीटर पूर्वेस स्वतंत्रपणे मिळायची. साधारण अठराव्या शतकाच्या अखेरीस ब्रह्मपुत्राने पश्चिमेस वळण घेतले व आता दोन्ही नद्यांचा [[अरिचा]] येथे संगम होतो. या बदलास [[इ.स. १८९७चा भूकंप]] काही अंशी कारणीभूत होता.
[[यमुना]] ही गंगेची उपनदी स्वतःच एक स्वतंत्र आणि मोठी नदी आहे. ती गंगेला [[अलाहाबाद|प्रयाग]] येथे येऊन मिळते.
Line ३२ ⟶ ३०:
== हिंदू धर्मातील गंगेचे स्थान ==
==काव्यामधील गंगेचे स्थान==
Line ५० ⟶ ४८:
{{बदल}}
==गंगेसंबंधी काही वेडगळ पौराणिक समजुती==
'''गंगा नदी :भूलोकावरील अवतरण आणि तिची विविध नांवे'''
ओळ ५९:
अ. गमयति भगवत्पदम् इति गङ्गा ।
अर्थ : (स्नान करणार्‍या जिवाला(?) भगवंताच्या चरणांपर्यंत पोहोचवते, ती गंगा.
आ. गम्यते प्राप्यते मोक्षार्थिभिः इति गङ्गा ।
ओळ १२६:
टीप १ – हिंदु धर्मशास्त्रानुसार ब्रह्मांड हे भूलोकादी सप्तलोक आणि सप्तपाताळ अशा १४ भुवनांचे बनते. ब्रह्मांड लंबवर्तुळाकार असून त्याच्या बाहेर चारही दिशांनी अनुक्रमे सूक्ष्म-पृथ्वीय, सूक्ष्म-जलीय, सूक्ष्म-तेज, सूक्ष्म-वायू, सूक्ष्म-आकाश, अहंतत्त्व, महत्ततत्त्व आणि प्रकृती अशी ८ कवचे असतात. या कवचांतील ‘सूक्ष्म-जलीय कवच’ म्हणजे गंगा. म्हणूनच आयुर्वेदात गंगाजलाला ‘अंतरिक्षजल’ म्हटले आहे. (मूळस्थानी)
संदर्भ : सनातन-निर्मित ग्रंथ ‘गंगामाहात्म्य (आध्यात्मिक वैशिष्ट्ये आणि उपासना यांसह)’ (वेडगळ समजुती समाप्त!)
विशेष माहिती : रोमन लिपीत अकारान्त किंवा आकारान्त शब्द नाहीत, त्यामुळे 'गंगा' हा शब्द लिहिणे शक्य नाही. तस्मात् Ganges हे सुयोग्य स्पेलिंग आहे.
{{संदर्भनोंदी}}
| |||