"आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानक" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
ओळ ४९:
आयएसएस मध्ये पुढील दाब नियंत्रित भाग आहेत.
===
[[File:ISS Unity module.jpg|thumb|160px|स्पेस शटल एंडेव्हर मधून दिसलेले युनिटी मोड्यूल]]
===युनिटी ([https://en.wikipedia.org/wiki/Unity_(ISS_module) Unity])===
युनिटी हा आयएसएससाठी अमेरिकेने बनवलेला अवकाशात नेण्यात आलेला पहिला विभाग होता. युनिटीला [[स्पेस शटल एंडेव्हर|एंडेव्हर]] अंतराळयानाने १९९८ साली कक्षेत प्रस्थापित केले. वृत्तचित्तीच्या आकारातील या विभागामध्ये ६ बर्थिंग स्थाने आहेत.
▲युनिटी हा आयएसएससाठी अमेरिकेने बनवलेला अवकाशात नेण्यात आलेला पहिला विभाग होता. युनिटीला [[स्पेस शटल एंडेव्हर|एंडेव्हर]] अंतराळयानाने १९९८ साली कक्षेत प्रस्थापित केले. वृत्तचित्तीच्या आकारातील या विभागामध्ये ६ बर्थिंग स्थाने आहेत ज्यामुळे इतर विभाग एकमेकांना जोडले जातात. युनिटी मध्ये ५०,००० पेक्षा जास्त यांत्रिक गोष्टी आहेत. द्रव्ये आणि वायू वाहून नेण्याकरता २१६ लाईन आणि एकूण सहा मैल लांबीच्या वायर वापरून बनवलेल्या १२१ अंतर्गत आणि बाह्य विद्युत केबल आहेत. <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|शीर्षक=युनिटी|दुवा=http://www.nasa.gov/mission_pages/station/structure/elements/node1.html|प्रकाशक=नासा|ॲक्सेसदिनांक=३१ जानेवारी २०१६|भाषा=इंग्रजी}}</ref> युनिटी अलुमिनिअम पासून बनवले असून त्याचे वजन ११,६०० किलो आहे.
===झ्वेज्दा ([https://en.wikipedia.org/wiki/Zvezda_(ISS_module) Zvezda])===
झ्वेज्दा (रशियन: Звезда́, तारा) डीओ८ किंवा सेवा मोड्यूल (service module) म्हणूनही ओळखले जाते. झ्वेज्दावरील डीएमएस-आर हा संगणक संपूर्ण स्थानकाचे मार्गदर्शन, दिशादर्शन आणि नियंत्रण हाताळतो.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|शीर्षक=झ्वेज्दा|दुवा=http://www.esa.int/Our_Activities/Human_Spaceflight/International_Space_Station/DMS-R_ESA_s_Data_Management_System|प्रकाशक=[[इसा]]|
▲झ्वेज्दा (रशियन: Звезда́, तारा) डीओ८ किंवा सेवा मोड्यूल (service module) म्हणूनही ओळखले जाते. झ्वेज्दावरील डीएमएस-आर हा संगणक संपूर्ण स्थानकाचे मार्गदर्शन, दिशादर्शन आणि नियंत्रण हाताळतो.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|शीर्षक=झ्वेज्दा|दुवा=http://www.esa.int/Our_Activities/Human_Spaceflight/International_Space_Station/DMS-R_ESA_s_Data_Management_System|प्रकाशक=[[इसा]]|ॲक्सेसदिनांक=३१ जानेवारी २०१६|भाषा=इंग्रजी}}</ref> झ्वेज्दाच्या इंजिनचा वापर स्थानकाची कक्षा वाढवण्याकरता केला जातो. रशियन किंवा युरोपिअन अंतराळयाने त्याला जोडून त्यांचे इंजिन वापरूनदेखील स्थानकाची कक्षा बदलली जाऊ शकते.
===डेस्टिनी ([https://en.wikipedia.org/wiki/Destiny_(ISS_module) Destiny])===
डेस्टिनी हे अमेरिकेच्या पेलोडसाठी आयएसएसवरील प्रमुख संशोधन सुविधा आहे. डेस्टिनीमध्ये २४ आंतरराष्ट्रीय मानक पेलोड रॅक (International Standard Payload Racks) आहेत ज्यामधील काहींचा वापर वातावरणीय प्रणाली आणि चमूच्या रोजच्या वापरासाठी लागणाऱ्या उपकरणांसाठी केला जातो.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|शीर्षक=डेस्टिनी|दुवा=http://www.nasa.gov/mission_pages/station/structure/elements/destiny.html|प्रकाशक=नासा|
▲डेस्टिनी हे अमेरिकेच्या पेलोडसाठी आयएसएसवरील प्रमुख संशोधन सुविधा आहे. डेस्टिनीमध्ये २४ आंतरराष्ट्रीय मानक पेलोड रॅक (International Standard Payload Racks) आहेत ज्यामधील काहींचा वापर वातावरणीय प्रणाली आणि चमूच्या रोजच्या वापरासाठी लागणाऱ्या उपकरणांसाठी केला जातो.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|शीर्षक=डेस्टिनी|दुवा=http://www.nasa.gov/mission_pages/station/structure/elements/destiny.html|प्रकाशक=नासा|ॲक्सेसदिनांक=३१ जानेवारी २०१६|भाषा=इंग्रजी}}</ref>
===क्वेस्ट ([https://en.wikipedia.org/wiki/Quest_Joint_Airlock Quest])===
क्वेस्ट हे एकमेव युएसओएस एअरलॉक आहे. यामध्ये दोन विभाग आहेत. एका विभागात (एक्विपमेण्ट लॉक) उपकरणे आणि [[अंतराळ पोशाख]] ठेवले जातात आणि दुसऱ्या विभागातून (क्र्यू लॉक) अंतराळवीर अवकाशात जाऊ शकतात. या मोड्यूलमधील वातावरण स्वतंत्रपणे नियंत्रित केले जाते.<ref>http://spaceflight.nasa.gov/station/eva/outside.html</ref>
===पीर्स आणि पॉईस्क ([https://en.wikipedia.org/wiki/Pirs_(ISS_module) Pirs] and [https://en.wikipedia.org/wiki/Poisk_(ISS_module) Poisk])===
पीर्स (रशियन: Пирс, पाण्यावरील पदपथ) आणि पॉईस्क (रशियन: По́иск, शोध) हे रशियन एअरलॉक मोड्यूल आहेत. या दोनही मोड्यूलना सारखे दरवाजे आहेत. पीर्सचा वापर रशियन ऑर्लन [[अंतराळ पोशाख]] ठेवणे, ते दुरुस्त करणे आणि स्वच्छ ठेवणे यासाठी केला जातो. त्याचबरोबर अमेरिकेचे अवजड आणि मोठे [[अंतराळ पोशाख]]
{{multiple image |align=right |image1=Node 2 - STS-134.jpg |width1=171 |image2=Node 3 - Isolated view.jpg |width2=190 |caption1=२००१ मधील ''हार्मनी'' नोड |caption2= २००१ मधील ''ट्रँक्विलीटी'' नोड}}
===हार्मनी ([https://en.wikipedia.org/wiki/Harmony_(ISS_module) Harmony])===
हार्मनी हे स्टेशनचे दुसरे नोड मोड्यूल आणि युएसओएसचे उपयुक्तता केंद्र आहे. हे मोड्यूल विद्युत उर्जा, बस इलेक्ट्रॉनिक डेटा पुरवते आणि काही इतर भागांसाठी केंद्रीय जोडणीचे ठिकाण म्हणून उपयोगात येते. युरोपची कोलंबस आणि जपानची किबो या प्रयोगशाळा हार्मनीला कायमच्या जोडल्या आहे.
===ट्रँक्विलीटी ([https://en.wikipedia.org/wiki/Tranquility_(ISS_module) Tranquility])===
ट्रँक्विलीटी हे आयएसएसवरील अमेरिकेचे तिसरे आणि शेवटचे नोड मोड्यूल आहे. यावर चमूच्या वापरासाठी सांडपाण्यावर प्रक्रिया करणारी व्यवस्था आणि ऑक्सिजन निर्माण करणारी अतिरिक्त जीवन राखणारी यंत्रणा आहे. यावरील चार पैकी तीन जोडणीची ठिकाणे वापरात नाहीत. एका जोडणीच्या ठिकाणाला क्यूपोला जोडले आहे आणि
▲ट्रँक्विलीटी हे आयएसएसवरील अमेरिकेचे तिसरे आणि शेवटचे नोड मोड्यूल आहे. यावर चमूच्या वापरासाठी सांडपाण्यावर प्रक्रिया करणारी व्यवस्था आणि ऑक्सिजन निर्माण करणारी अतिरिक्त जीवन राखणारी यंत्रणा आहे. यावरील चार पैकी तीन जोडणीची ठिकाणे वापरात नाहीत. एका जोडणीच्या ठिकाणाला क्यूपोला जोडले आहे आणि दुसऱ्या ठिकाणाला डॉकिंग पोर्ट ॲडाप्टर जोडले आहे.
===कोलंबस ([https://en.wikipedia.org/wiki/Columbus_(ISS_module) Columbus])===
कोलंबस ही युरोपियन पेलोडसाठी प्राथमिक संशोधन सुविधा आहे. यामध्ये एक व्यापक प्रयोगशाळा आणि जीवशास्त्र, बायोमेडिकल संशोधन आणि द्रवपदार्थ भौतिकशास्त्रासाठी सुविधा आहेत. अनेक आरोहित स्थाने युरोपियन तंत्रज्ञान
===किबो ([https://en.wikipedia.org/wiki/Kibo_(ISS_module) Kibo])===
Line १०० ⟶ ९४:
==शक्ती स्रोत==
सौर सेल किंवा फोटोव्होल्टाइक सेल आयएसएसला विद्युत उर्जा पुरवतात. या सेलच्या दोनही बाजूंना सौर पॅनेल आहे. एका बाजूचे पॅनेल सूर्यप्रकाशापासून तर दुसऱ्या बाजूचे पॅनेल पृथ्वीवरून परावर्तीत होणाऱ्या प्रकाश किरणांपासून विद्युतनिर्मिती करते. स्थानकावरील रशियन विभाग चार
युएसओएसवरील सौर सेल शृंखला पंखांच्या चार जोड्यांमध्ये बसवण्यात आले आहेत आणि प्रत्येक पंख ३२.८ किलो वॉट विद्युत
==भ्रमण कक्षा==
आयएसएस समुद्रसपाटीपासून कमीत कमी ३३० आणि जास्तीत जास्त ४१० किमी उंचीवरून पृथ्वीभोवती साधारण गोलाकार कक्षेत परिभ्रमण करते. त्याची कक्षा पृथ्वीच्या विषुववृत्ताच्या तुलनेने ५१.६ अंशांनी कललेली आहे. ही कक्षा रशियाची प्रोग्रेस आणि सोयूझ अंतराळयाने स्थानकापर्यंत सुरक्षित पोहोचण्यासाठी निवडली गेली. ते सरासरी २७७२४ किमी प्रती तास या वेगाने परिभ्रमण करते आणि एका दिवसात पृथ्वीभोवती १५.५१ प्रदक्षिणा पूर्ण करते.<ref>[http://www.heavens-above.com/orbit.aspx?satid=25544 आयएसएसची कक्षा] इंग्रजी मजकूर</ref>
झ्वेज्दा वरील दोन
==संवाद==
Line ११६ ⟶ ११०:
युएसओएस ऑडिओ संचारासाठी एस बँड आणि ऑडिओ, व्हिडिओ आणि डेटा संचारासाठी के<sub>यू </sub> बँड या दोन बँडचा वापर करतात. त्यामुळे नासाच्या ह्युस्टन येथील मिशन नियंत्रण कक्षाशी वास्तविक वेळेत सलग संवाद साधता येतो. मोड्यूलमधील संचार हा आंतरिक बिनतारी नेटवर्कच्या सहाय्याने साधला जातो.<ref>http://www.spaceref.com/iss/computer/iss.ops.lan.icd.pdf</ref> स्थानकाबाहेर काम करणाऱ्या अंतराळवीरांशी युएचएफ रेडिओने संपर्क साधला जातो.
आयएसएस १०० आयबीएम आणि लेनोव्हो थिंकपॅड लॅपटॉप संगणकांनी सुसज्ज आहे. हे लॅपटॉप स्थानकावरील बिनतारी नेटवर्कशी वाय-फायने आणि जमिनीशी के<sub>यू </sub> बँडने जोडले आहेत. ते स्थानकापासून सेकंदाला ३ मेगाबिट
==जीवन राखणारी यंत्रणा==
जीवन
===वातावरण नियंत्रण यंत्रणा===
Line १६४ ⟶ १५८:
==स्थानकावरील जीवन==
अंतराळ स्थानकावरील क्र्यूचा (कर्मचारी वर्गाचा) सर्वसाधारण दिवस सकाळी ६.०० वाजता
===व्यायाम===
Line १७१ ⟶ १६५:
===स्वच्छता===
आयएसएसवर शॉवर नाही. क्र्यू अंघोळीसाठी ओले कपडे आणि पाण्याच्या जेटचा वापर करतात. पाणी वाचवण्यासाठी फेस न होणारा शाम्पू आणि खाता येऊ शकणारी टूथपेस्ट वापरली जाते. स्थानकावर रशियन रचनेची दोन शौचालये आहेत; एक झ्वेज्दा आणि एक ट्रँक्विलीटी मध्ये आहे. अंतराळवीर प्रथम स्वतःला शौचालयाच्या सीटशी घट्ट बांधतात.<ref>[http://www.esa.int/esaHS/ESAH1V0VMOC_astronauts_0.html दैनंदिन जीवन](इंग्रजी मजकूर)</ref> एक तरफ शक्तिशाली
===झोप===
| |||