"सरोजिनी बाबर" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

 

महाराष्ट्र राज्याचे शिक्षणमंत्री बाळासाहेब देसाई यांनी यशवंतराव चव्हाणांच्या सल्ल्याने सुरू केलेल्या महाराष्ट्र राज्य लोकसाहित्य समितीवर सरोजिनी बाबर यांनी सभासद म्हणून काम केले. सुरुवातीला श्री [[चिं.ग. कर्वे]] अध्यक्ष होते. त्यानंतर डॉ.सरोजिनी बाबर यांची या समितीच्या अध्यक्षपदी नेमणूक झाली. हे काम त्यांच्या अतिशय आवडीचे आणि जबाबदारीचे होते. लोकसाहित्य, लोककला आणि एकूणच लोकजीवनाच्या अभ्यासाचे क्षितिज आणखी विस्तारले. समितीने महाराष्ट्राच्या निरनिराळ्या भागातल्या लोक वाङ्मयाचा खूप मोठा संग्रह केला. यात ओव्या, गीते, कथा, कहाण्या, म्हणी, खेळगाणी, उखाणे मोठ्या प्रमाणात समाविष्ट आहेत. महाराष्ट्रातील देवधर्माची, सण-उत्सवांची, रीतीरिवाजांची, अनेक कलांची माहिती आहे.

 

==बाबर यांचा सहभाग असलेल्या समित्या==

* महाराष्ट्र राज्य साहित्य आणि संस्कृती मंडळ : या मंडळामुळे अनेक चांगल्यी माहितीपूर्ण पुस्तकांची निर्मिती होत होती.

* गुरुवर्य सोनोपंत (मामा) दांडेकर प्रमुख असलेली नामदेव गाथा संशोधन समिती. या समितीने तब्बल ११ वर्षे संत नामदेवांच्या एकेका अभंगांचा निरनिराळ्या पोथ्यांतील पाठांचा अभ्यास करून नामदेवांच्या लेखनाची अधिकृत प्रत प्रसिद्ध केली.

* नाट्य परिनिरीक्षण मंडळ (सेन्सॉर बोर्ड) : -रंगमंचावर सदर केल्या जाणार्‍या नाटकांच्या आणि तमाशांच्या संहिता तपासून त्यात वेळप्रसंगी दुरुस्त्या करवून घेऊन संमती देणारी ही समिती होती.

* समाज शिक्षण माला : केवळ नवशिक्षित जनसामान्यच नव्हे, तर प्रचंड अशा विद्वानांमध्येही ’समाज शिक्षण माला’ प्रिय झाली. एकूण ५५० पुस्तकांमध्ये, स्वतः श्री कृ.भा.बाबर यांची एकूण ९९ पुस्तके, तसेच सरोजिनी बाबरांची एकूण ८७ पुस्तके, त्यांच्या दोघी धाकट्या भगिनी - कुमुदिनी पवार यांची १८ पुस्तके आणि शरदिनी मोहिते यांची ५१ पुस्तके, अशी एकूण २५५ पुस्तके ही या बाबर घराण्यातील लेखकांची झाली. या व्यतिरिक्त, समाजातील अनेक नामवंत विद्वान लेखकांनी उर्वरित २९५ पुस्तके लिहिली. त्यामध्ये [[ग.ल. ठोकळ]], डॉ.[[सुमती क्षेत्रमाडे]], [[कुमुदिनी रांगणेकर]], [[नरुभाऊ लिमये]], [[शरदचंद्र गोखले]], [[सेतू माधवराव पगडी]], [[गंगुताई पटवर्धन]], [[गोपीनाथ तळवलकर]], डॉ.[[रा.ना. दांडेकर]], [[रमेश मंत्री]], [[शंकर पाटील]], [[दत्तो वामन पोतदार]], [[गोविंदस्वामी आफळे]], [[बा.भ. बोरकर]], [[दुर्गा भागवत]], [[शंकरराव खरात]], [[बापू वाटवे]], [[बबनराव नावडीकर]], [[ना.सी.फडके]], [[मालतीबाई दांडेकर]], [[मृणालिनी देसाई]], [[नानासाहेब गाडगीळ]], [[गो.नी. दांडेकर]], [[शांता शेळके]], [[राम शेवाळकर]], [[जयंत नारळीकर]] ...अशा असंख्य लोकप्रिय व जीवनाच्या अनेक अंगांमधल्या प्रतिभावान लेखकांची नावे आहेत. या सा‍र्‍यांचासरोजिनी बाबर यांच्याशी जवळचा परिचय तर होताच, पण अतिशय आपुलकी देखील होती. वडील गुरुवर्य श्री कृ.भा.बाबर, म्हणजेच अण्णा असेपर्यंत मालेचे २८५ अंक निघाले. त्यानंतरही सरोजिनी बाबर यांनी नेटाने प्रकाशन चालू ठेवले. आणि ५५० पुस्तकांचा मनोरा उभा राहिला. या प्रकाशन सोहळ्याला महमहोपाध्याय [[.द.वा. पोतदार]], [[लक्ष्मणशास्त्री जोशी]] यांच्यासारखे विद्वान, साहित्यिक, राजकीय पुढारी अध्यक्ष, प्रमुख पाहुणे म्हणून असत. [[मोरारजी देसाई]], [[यशवंतराव चव्हाण]], [[वसंतरावदादा पाटील]], [[काकासाहेब गाडगीळ]], [[भाऊसाहेब हिरे]], [[मधुकरराव चौधरी]], [[ना.ग .गोरे]], [[राजाराम बापू पाटील]], [[मोहन धारिया]], [[शरद पवार]], [[नंदिनी सत्पथी]] असे काही पुढारी, [[शंतनुराव किर्लोस्कर]], [[बी.जी. शिर्के]] यांच्यासारखे उद्योगपती आवर्जून येत असत. प्रौढ शिक्षणाचे समाज शिक्षण मालेने केलेले काम हे खरोखरीचे एकमेवाद्वितीय असेच आहे.

==सरोजिनी बाबर यांची पुस्तके==

===कादंबर्‍या===

* आमची गाणी

* काळी मखमल

* खिरापत

* खुणेची पाने

* ग्रामलक्ष्मी

* चंद्राची भारजा

* देवदर्शन

* धरित्रीच्या लेकी

* नवलाख तारांगण

* नवलाखी हार

* निरशा दुधाची घागर

* निळे डोळे

* महिला मंडळ

* मानवी प्रवास

* मी माझ्या घरची

* मुक्तांगणं

* सुशोभन

* स्थित्यंतर

* झोळणा (१९६४)

 

* वनिता सारस्वत (१९६१)

* स्त्रियांचे खेळ आणि गाणी (१९७७)

* भाषा व संस्कृती

* मराठी लोककथा

* रेशीम गाठी

* लोकगीतातील सगे सोयरे

==आत्मचरित्र==

* माझ्या खुणा माझ्या मला

 

==भूषविलेली पदे==