"नाना पाटील" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

नाना पाटील यांचा जन्म [[सांगली जिल्हा|सांगली जिल्ह्यातील]] [[बहेबोरगाव]] येथे झाला. लहानपणापासूनच नानांना दणकट शरीराचे वरदान लाभले होते. म्हणूनच पुढील काळातही त्यांच्या भारदस्त व्यक्तिमत्त्वामुळेच लोक त्यांच्याकडे आकर्षित होत.नाना पाटील याना वाळवा गाव खुपखूप आवडत असे.त्यामुले, त्यामुळे ते वाळव्यातच असायचे.

१९३० च्या सविनय कायदेभंग चळवळीचे कार्य करण्यासाठी त्यांनीनाना पाटलांनी नोकरीचा त्याग केला. त्यांनी ग्रामीण जनतेला गुलामगिरीची जाणीव करून देऊन, जनतेला धाडसी बनवण्याचा प्रयत्न केला. नानांवर वारकरी संप्रदायाचा प्रभाव होता. तसेच लोकांच्या भाषेत प्रभावी भाषणे करून, त्यांच्यात प्रेरणा उत्पन्न करण्याची हातोटी नानांकडे होती. ग्रामीण भागातील, बहुजन समाजातील लोकांचा स्वाभिमान जागृत करून त्यांना स्वातंत्र्य चळवळीत सहभागी करून घेणे हे क्रांतिसिंहांचे प्रमुख योगदान होय.

ब्रिटिश शासनाला समांतर अशी शासन यंत्रणा उभी केली पाहिजे असा त्यांचानाना पाटलांचा विचार होता. ‘आपुला आपण करू कारभार’ हे सूत्र त्यांनी [[इ.स. १९४२]]च्या चले जाव चळवळीत प्रत्यक्ष अंमलात आणले. आपल्या देशाचा कारभार आपणच केला पाहिजे या जाणिवेतून '''प्रतिसरकार''' ही संकल्पना नानांनी प्रत्यक्षात आणली होती. प्रतिसरकारच्या माध्यमातून लोकन्यायालये, अन्नधान्य पुरवठा, बाजार व्यवस्था यासारखी लोकोपयोगी कामे केली जात. ब्रिटिशांची राज्यव्यवस्था नाकारून त्यांनी १९४२ च्या दरम्यान सातारा जिल्ह्यात स्वतंत्र राज्याची स्थापना केली. प्रतिसरकारचा प्रचार ज्येष्ठ कवी [[ग. दि. माडगुळकर]] लिखित [[पोवाडा|पोवाड्यांच्या]] माध्यमातून आणि [[शाहीर निकम]] यांच्या खड्या आवाजाद्वारे केला जात होता.

स्वातंत्र्यपूर्व काळापासून प्रामुख्याने सांगली जिल्ह्यासह संपूर्ण महाराष्ट्रात एक प्रेरणादायी व्यक्तिमत्त्व म्हणून सातत्याने प्रकाशात असणाऱ्या क्रांतिसिंहांचे ६ डिसेंबर [[इ.स. १९७६]] वाळवा मध्ये निधन झाले.मला वाळव्यामधेच दहन करन्यात यावे हिही त्याची इछा होती त्यानुसार वाळव्यामधेच दहन करन्यात आले.

[[चित्र:Krantisinh-nana-patil1.jpg|600px|thumb|क्रांतिसिंह नाना पाटील यांच्या ३४ व्या स्मृतिदिनानिमित्त दै.’दैनिक पुढारी मधीलपुढारी’मधील चित्रमय जीवनवेध…]]

* क्रांतिसिंह नाना पाटील (लेखकःलेखक : विलास पाटील, क्रांतिवैभव प्रकाशन)

* सिंहगर्जना : क्रांतिसिंह नाना पाटील यांची निवडक भाषणे. (संपादकः रा.तूतु. भगत, क्रांतिवैभव प्रकाशन)

* क्रांतिसिंह नाना पाटील आणि शेतकरी चळवळ (लेखकःलेखक : दिनकर पाटील, कीर्ती प्रकाशन)

* क्रांतिसिंह नाना पाटील: चरित्र आणि कार्य (लेखक : दिलीप मढीकर, ललितराज प्रकाशन)