रेन्बो पुरस्कार
| रेन्बो पुरस्कार | |
|---|---|
 1st Rainbow Awards | |
| चित्र:Rainbow Awards India.png | |
| संकेतस्थळ |
therainbowawards |
रेन्बो पुरस्कार भारतातील लैंगिक आणि लैंगिक अल्पसंख्याकांच्या जीवनाविषयी अनुकरणीय सकारात्मक कार्याला मान्यता देण्यासाठी द्विजेन दीनानाथ आर्ट्स फाऊंडेशन ऑफ इंडियाने दिलेला पुरस्कार आहे.[१][२]
हा पुरस्कार केवळ भारतीयांसाठी आहे. ज्यात भारतीय वंशाच्या व्यक्ती तसेच भारतातील परदेशी नागरिकांचा समावेश होतो.[१][२]
इतिहास संपादन
शरीफ डी रांगणेकर, माजी पत्रकार, संवाद सल्लागार आणि लेखक, यांनी रेन्बो अवॉर्ड्सची स्थापना केली. मुख्य प्रवाहातील पुरस्कारांमध्ये लैंगिक आणि लैंगिक अल्पसंख्याकांचे अपुरे प्रतिनिधित्व ओळखून, रांगणेकर यांनी त्यांना व्यासपीठ देणे आणि त्यांना कठोर शैलींपुरते मर्यादित न ठेवता त्यांची पावती सुनिश्चित करण्याचे उद्दिष्ट ठेवले. रांगणेकर यांनी विविध सांस्कृतिक पार्श्वभूमी आणि समुदायातील सदस्यांचे अनुभव लक्षात घेता लैंगिक आणि लैंगिक अल्पसंख्याकांमध्ये, विशेषतः भारतातील विविध आवाजांचे प्रतिनिधित्व सुनिश्चित करण्याच्या महत्त्वावर भर दिला. रांगणेकर यांनी रेन्बो पुरस्कारांच्या स्थापनेचे हे कारण असल्याचे सांगितले.[३][४]
श्रेण्या संपादन
२०२३ पर्यंत, खालील श्रेणी पुरस्कृत केल्या जातात.
जीवनगौरव संपादन
- जीवनगौरव पुरस्कार हा विलक्षण साहित्यिक जगतातील सखोल योगदानासाठी दिला जातो.[४]
साहित्य संपादन
- द फिक्शन ऑफ द इयर कादंबरी, ग्राफिक कादंबरी किंवा एकाच लेखकाने लिहिलेल्या लघुकथांच्या संग्रहांसाठी सादर केले जाते.[१]
- नॉन-फिक्शन ऑफ द इयर हा स्मृती, चरित्र, इतिहास किंवा इतर गैर-काल्पनिक कामांसाठी सादर केला जातो.[१]
पत्रकारिता संपादन
- डिजिटल किंवा मुद्रित माध्यमात प्रकाशित झालेल्या वैशिष्ट्यपूर्ण कथेसाठी वर्षाचे वैशिष्ट्य सादर केले जाते.[१]
- डिजिटल किंवा प्रिंट मीडियामध्ये प्रकाशित झालेल्या ऑप-एड भागासाठी ऑप-एड ऑफ द इयर सादर केला जातो.[१]
प्रवेश प्रक्रिया संपादन
हे पुरस्कार केवळ भारतीयांसाठी आहेत. यात भारतीय वंशाच्या व्यक्ती तसेच भारतातील परदेशी नागरिकांचा समावेश होतो.[२]
साहित्य श्रेणीमध्ये, प्रकाशकांना विचारासाठी प्रत्येक उप-श्रेणीसाठी जास्तीत जास्त दोन नोंदी नामनिर्देशित करण्याचा पर्याय आहे. स्वयं-प्रकाशित पुस्तकांसाठी, लेखक विचारार्थ एका प्रवेशापर्यंत थेट नामनिर्देशित करू शकतात.[२]
पत्रकारिता श्रेणीमध्ये, डिजिटल आणि मुद्रित माध्यम संस्थांसह, बातम्यांपेक्षा दृश्ये आणि मतांना प्राधान्य देणाऱ्या डिजिटल प्लॅटफॉर्मसह, जास्तीत जास्त दोन नोंदी नामनिर्देशित करण्यास पात्र असतात. त्याचप्रमाणे, स्वतंत्र लेखकांना विचारासाठी दोन नोंदी नामनिर्देशित करण्याची संधी दिली जाते.[२]
निवड प्रक्रिया संपादन
ज्युरींसाठी सदस्य निवडले जातात. प्रवेश प्रक्रिया सुरू होण्यापूर्वी त्यांच्या नावाची घोषणा केली जाते. द्विजेन दीनानाथ आर्ट्स फाऊंडेशन आणि त्याच्या संलग्न, रेन्बो लिट फेस्टचे कोणतेही संरक्षक, सल्लागार, भागीदार किंवा कर्मचाऱ्यांना ज्युरी बनण्यास परवानगी नाही.
ज्युरी आलेल्या सबमिशनचे मूल्यांकन करतात. पुरस्कार विजेत्यांवर निर्णय घेतात. ते सबमिशनचे पुनरावलोकन करण्यासाठी, एक लांबलचक यादी तयार करण्यासाठी आपापसात चर्चा करण्यात सुमारे चार महिने गुंतवतात. लांबलचक यादी अस्तित्वात असल्यास, ती सार्वजनिक केली जाते. ज्युरी त्यानंतर एक शॉर्टलिस्ट तयार करण्यासाठी त्यांच्या मूल्यांकनांसह पुढे जाते, जी लोकांसाठी देखील प्रसिद्ध केली जाते. ज्युरी विजेते निवडण्यासाठी त्यांचे मूल्यांकन अधिक परिष्कृत करते, ज्याची घोषणा पुरस्कार सोहळ्यादरम्यान होते.[२]
विजेते संपादन
जीवनगौरव संपादन
| वर्ष | विजेता | चरित्र | संदर्भ |
|---|---|---|---|
| 2023 | होशांग व्यापारी | हैदराबादस्थित कवी आणि प्राध्यापक त्यांच्या याराना काव्यसंग्रहासाठी प्रसिद्ध आहेत.[५] | [४] |
साहित्य संपादन
| वर्ष | विजेता | काम | संदर्भ |
|---|---|---|---|
| 2023 | निलाद्री आर. चटर्जी | एंटरिंग द मेझ: कृष्णगोपाल मल्लिकची क्विअर फिक्शन.[६] | [४] |
| वर्ष | विजेता | काम | संदर्भ |
|---|---|---|---|
| 2023 | माया शर्मा | फूटप्रिंट्स ऑफ अ क्विअर हिस्ट्री: लाइफ स्टोरीज फ्रॉम गुजरात.[७] | [४] |
पत्रकारिता संपादन
| वर्ष | विजेता | काम | संदर्भ |
|---|---|---|---|
| 2023 | अखिल कांग | ब्राह्मण मेन हू लव टू इट अ**[८] | [४] |
| वर्ष | विजेता | काम | संदर्भ |
|---|---|---|---|
| 2023 | चित्तजित मित्रा | क्वीअरिंग ट्रान्सलेशन: लोकेटिंग क्वीअरनेस इन इंडियन लँग्वेजेस.[९] | [४] |
संदर्भ संपादन
- ^ a b c d e f Scroll Staff (25 May 2023). "Inaugural Rainbow Awards to honour queer literature and journalism". Scroll.in (इंग्रजी भाषेत).
- ^ a b c d e f "Criteria & Process for Entries". Rainbow Awards (इंग्रजी भाषेत). Archived from the original on 21 December 2023.
- ^ "The Rainbow Awards for Literature and Journalism will celebrate queer-inclusive writing in India". Vogue India (इंग्रजी भाषेत). 26 December 2023. Archived from the original on 26 May 2023.
- ^ a b c d e f g Sharma, Saurabh (11 December 2023). "Rainbow Lit Fest 2023: Winners of the inaugural Rainbow Awards for Literature and Journalism announced". Moneycontrol (इंग्रजी भाषेत). Archived from the original on 11 December 2023.
- ^ Nanisetti, Serish (10 September 2018). "'Homosexuality is endemic where capitalism thrives,' says Hoshang Merchant". The Hindu. thehindu.com.
- ^ Mallick, Krishnagopal (2023). Entering the maze: queer fiction of Krishnagopal Mallick. Chatterjee, Niladri R. द्वारे भाषांतरित. New Delhi: Niyogi Books. ISBN 978-93-91125-90-5.
- ^ Sharma, Maya (2022). Footprints of a queer history: life-stories from Gujarat. New Delhi, India: Yoda Press. ISBN 9789382579359. OCLC 1347785526.
- ^ Kang, Akhil (5 January 2023). "Brahmin Men who love to Eat A**". Decolonizing Sexualities Network (इंग्रजी भाषेत). Archived from the original on 25 December 2023.
- ^ Mitra, Chittajit (2022-09-29). "Essay: Queering translation: Locating queerness in Indian languages". Hindustan Times (इंग्रजी भाषेत). Archived from the original on 2022-12-09.