महाराष्ट्रातील महानगरपालिकांची यादी

शहराच्या प्रशासनासाठी महानगरपालिकांची निर्मिती केली जोते. शहरामध्ये महानगरपालिका स्थापन करण्याचा किंवा नगरपालिकेचे महानगरपालिकेत रूपांतर करण्याचा अधिकार हा राज्य शासनास आहे.^[१] १८८८ साली स्थापन झालेली बृहन्मुंबई महानगरपालिका ही महाराष्ट्रातील पहिली महानगरपालिका होय. स्वातंत्र्योत्तर काळात १९४७ साली केवळ मद्रास, कलकत्ता आणि मुंबई ह्या शहरांसाठीच महानगरपालिका होत्या.^[२] नागरी लोकसंख्येच्या आधारे महानगरपालिकांची चार गटांत विभागणी केली जाते.^[१] एक कोटी लोकसंख्येची शहरे 'अ+ (A+)' श्रेणीत त्यानंतर अ (A) ते ड (D) श्रेणीपर्यंत वर्गीकृत करण्यात येते. या यादीत 'अ+' ग्रेड असलेली एकमेव बृहन्मुंबई महानगरपालिका आहे.^[३] सध्या महाराष्ट्रात एकूण २९ महानगरपालिका आहेत.

यादी संपादन

अ.क्र.	नाव^[१]^[४]	शहर	जिल्हा	स्थापना	ग्रेड^[३]	लोकसंख्या (२०११)	सत्ताधारी पक्ष	संकेतस्थळ
१	बृहन्मुंबई महानगरपालिका	मुंबई	मुंबई शहर, मुंबई उपनगर	१८८८	अ+	१,१९,१४,३९८	शिवसेना	https://portal.mcgm.gov.in/
२	पुणे महानगरपालिका	पुणे	पुणे	१९५०	अ	३१,१५,४३१	भाजप	https://pmc.gov.in/mr
३	नागपूर महानगरपालिका	नागपूर	नागपूर	१९५१	अ	२४,०५,४२१	भाजप	https://www.nmcnagpur.gov.in/ Archived 2022-06-15 at the Wayback Machine.
४	ठाणे महानगरपालिका	ठाणे	ठाणे	१९८२	ब	१८,१८,८७२	शिवसेना	https://thanecity.gov.in/tmc/CitizenHome.html
५	पिंपरी-चिंचवड महानगरपालिका	पिंपरी-चिंचवड	पुणे	१९८२	ब	१७,२९,३५९	भाजप	https://www.pcmcindia.gov.in/marathi/
६	नाशिक महानगरपालिका	नाशिक	नाशिक	१९८२	ब	१४,८६,९७३	भाजप	http://nmc.gov.in/ Archived 2022-06-17 at the Wayback Machine.
७	कल्याण-डोंबिवली महानगरपालिका	कल्याण-डोंबिवली	ठाणे	१९८२	क	१२,४६,३८१	शिवसेना	https://kdmc.gov.in/kdmc/CitizenHome.html
८	वसई-विरार शहर महानगरपालिका	वसई-विरार	पालघर	२००९	क	१२,२१,२३३	बहुजन विकास आघाडी	https://vvcmc.in/mr/
९	छत्रपती संभाजीनगर महानगरपालिका	छत्रपती संभाजीनगर	छत्रपती संभाजीनगर	१९८२	क	११,७१,३३०	शिवसेना	https://www.aurangabadmahapalika.org/
१०	नवी मुंबई महानगरपालिका	नवी मुंबई	ठाणे	१९९२	क	११,१९,४७७	काँग्रेस आणि राष्ट्रवादी	https://www.nmmc.gov.in/navimumbai/
११	सोलापूर महानगरपालिका	सोलापूर	सोलापूर	१९६४	ड	९,५१,५५८	भाजप	http://www.solapurcorporation.gov.in/Marathi/
१२	मीरा-भाईंदर महानगरपालिका	मीरा-भाईंदर	ठाणे	२००२	ड	८,१४,६५५	भाजप	https://www.mbmc.gov.in/mr/ Archived 2022-06-14 at the Wayback Machine.
१३	भिवंडी-निजामपूर महानगरपालिका	भिवंडी	ठाणे	२००२	ड	७,११,३२९	काँग्रेस	https://bncmc.gov.in/
१४	अमरावती महानगरपालिका	अमरावती	अमरावती	१९८३	ड	६,४६,८०१	भाजप	http://www.amtcorp.org/
१५	नांदेड-वाघाळा महानगरपालिका	नांदेड	नांदेड	१९९७	ड	५,५०,५६४	काँग्रेस	https://nwcmc.gov.in/index.php
१६	कोल्हापूर महानगरपालिका	कोल्हापूर	कोल्हापूर	१९७२	ड	५,४९,२८३	काँग्रेस आणि राष्ट्रवादी	http://www.kolhapurcorporation.gov.in/
१७	अकोला महानगरपालिका	अकोला	अकोला	२००१	ड	५,३७,४८९	भाजप	https://amcakola.in/ Archived 2022-05-23 at the Wayback Machine.
१८	उल्हासनगर महानगरपालिका	उल्हासनगर	ठाणे	१९९८	ड	५,०६,९३७	शिवसेना	http://www.umc.gov.in:8080/umc/UMCWEB/marathi/index.html Archived 2022-07-04 at the Wayback Machine.
१९	सांगली, मिरज आणि कुपवाड शहर महानगरपालिका	सांगली, मिरज, कुपवाड	सांगली	१९९८	ड	५,०२,६९७	भाजप	https://smkc.gov.in/
२०	मालेगाव महानगरपालिका	मालेगाव	नाशिक	२००३	ड	४,७१,००६	काँग्रेस आणि शिवसेना	http://malegaoncorporation.org/website/ Archived 2022-07-01 at the Wayback Machine.
२१	जळगाव महानगरपालिका	जळगाव	जळगाव	२००३	ड	४,६०,४६८	शिवसेना
२२	धुळे महानगरपालिका	धुळे	धुळे	२००३	ड	३,७६,०९३	भाजप
२३	अहमदनगर महानगरपालिका	अहमदनगर	अहमदनगर	२००३	ड	३,५०,९०५	भाजप	https://amc.gov.in/Index.html
२४	लातूर महानगरपालिका	लातूर	लातूर	२०११	ड	३,८२,७५४	काँग्रेस
२५	चंद्रपूर महानगरपालिका	चंद्रपूर	चंद्रपूर	२०११	ड	३,२१,०३६	भाजप	http://cmcchandrapur.com/pages/home.php
२६	परभणी महानगरपालिका	परभणी	परभणी	२०११	ड	३,०७,१९१	काँग्रेस आणि राष्ट्रवादी	https://parbhanimc.org/
२७	पनवेल महानगरपालिका	पनवेल	रायगड	२०१६	ड			[https://web.archive.org/web/20220803053124/http://www.panvelcorporation.com/EIPPROD/singleIndex.jsp?orgid=112 Archived 2022-08-03 at the Wayback Machine.
२८	इचलकरंजी महानगरपालिका	इचलकरंजी	कोल्हापूर	२०२२	ड
२९	जालना महानगरपालिका	जालना	जालना	२०२३	ड

हे देखील पहा संपादन

संदर्भ संपादन

^ ^a ^b ^c "महानगरपालिका माहिती मराठी". 2021-03-12. 2022-06-19 रोजी पाहिले.
^ "महानगरपालिका". मराठी विश्वकोश प्रथमावृत्ती. 2019-07-04. 2022-06-19 रोजी पाहिले.
^ ^a ^b "Maharashtra upgrades 9 municipal corporations" (इंग्रजी भाषेत). 2014-09-01.
^ "list of municipal corporation in maharashtra" (PDF).

[:0-1] "महानगरपालिका माहिती मराठी". 2021-03-12. 2022-06-19 रोजी पाहिले.

[2] "महानगरपालिका". मराठी विश्वकोश प्रथमावृत्ती. 2019-07-04. 2022-06-19 रोजी पाहिले.

[:1-3] "Maharashtra upgrades 9 municipal corporations" (इंग्रजी भाषेत). 2014-09-01.

[4] "list of municipal corporation in maharashtra" (PDF).

[१]

[२]

[३]

[४]